Sztuczna inteligencja (ang. artificial intelligence AI/SI) czyli zdolność maszyn do wykazywania ludzkich umiejętności takich jak uczenie się i rozumowanie.
Dlaczego SI jest dla nas ważna?
W dzisiejszych czasach SI jest coraz częściej stosowana w różnych dziedzinach życia między innymi w medycynie, handlu i marketingu. Dzięki współpracy z sztuczną inteligencją, jesteśmy w stanie przetwarzać duże ilości danych.
Sztuczna inteligencja budzi, jednakże wiele obaw. Do jednych z największych niebezpieczeństw należy manipulacja obrazem poprzez bezprawne wykorzystywanie wizerunku (deepfake). Pojawia się bowiem prawdopodobieństwo szerzenia dezinformacji.
Aby zrozumieć, jak poważne i niebezpieczne konsekwencje może mieć budowanie fałszywej rzeczywistości, należy cofnąć się do filmu, który pojawił się w marcu 2022 roku w mediach społecznościowych. Na nagraniu był widoczny ukraiński Prezydent, który poinformował o tym, że Ukraina się poddaje. Analogicznie, zdarzają się już incydenty, w których głównym narzędziem do wyłudzania pieniędzy jest sklonowany przez SI głos.
Według raportu: Artificial Intelligence Index Report 2023 opublikowanego przez Uniwersytet Stanford, liczba nowo zgłoszonych incydentów i kontrowersji związanych z wykorzystaniem SI była w 2021 r. 26 razy większa niż w 2012 r.
Instytucje takie jak EROD czy EIOD wskazują na wiele zagrożeń dotyczących podstawowych praw wolności w szczególności przetwarzania danych biometrycznych przez SI, które są zabronione według RODO.
Warto wiedzieć, iż sztuczna inteligencja potrzebuje danych osobowych do funkcjonowania i wyuczenia się określonych schematów. Jednym ze sposobów pozyskiwania danych jest korzystanie z czatów GPT, czyli narzędzia wykorzystywanego w komunikatorach internetowych (typu messeneger).
Profilowanie, czyli zbieranie i przetwarzanie informacji o konsumencie jest powszechnie stosowane przez sklepy internetowe.
SI jest w stanie wychwycić wszystkie udostępnione przez nas informacje na przykład poprzez zadawane pytania w przeglądarce (np. google) czy udostępnione dane geolokalizacyjne.
Czy wiesz w jaki sposób SI przetwarza Twoje dane?
Profilowanie jest dzisiaj regulowane. Zgodnie z RODO każda osoba, której dane dotyczą, powinna mieć prawo do wiedzy i informacji, zwłaszcza w zakresie ewentualnego zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych oraz przynajmniej w przypadku profilowania, konsekwencji takiego przetwarzania. Ponadto osoba której dane są przetwarzane, ma prawo wyrażenia sprzeciwu wobec zautomatyzowanego podejmowania decyzji.
Istnieją jednakże wyjątki. Nie można zakazać profilowania, gdy jest to niezbędne do zawarcia lub realizacji umowy lub gdy osoba podlegająca zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji wyrazi na to zgodę. Ostatnim wyjątkiem jest sytuacja, gdy zgoda na profilowanie wynika z prawa unijnego lub krajowego (np. w przypadku podejmowania przez banki decyzji kredytowych).
Na przełomie 2025 roku możemy spodziewać się wejścia w życie aktu prawnego zwanego Artificial Intelligence Act. Oznacza to regulację technologii przez prawo, szczególnie w zakresie: zakazu rozpoznawania twarzy w miejscach publicznych, zakazu klasyfikacji ludzi na podstawie aktywności społecznej i ekonomicznej.
Ustawa ma pomóc określić firmom technologicznym jakie algorytmy komputerowe naruszają prawa człowieka, a z których można korzystać.
Źródła:
Raport na temat stanu sztucznej inteligencji 2023 | Adam Trojańczyk (trojanczyk.pl)
wiadomosci.co.uk | Czym jest ustawa o AI – rozporządzenie o sztucznej inteligencji
HAI_AI-Index-Report_2023.pdf (stanford.edu)
Gdy maszyna decyduje za nas. Profilowanie wymaga nowych regulacji – Forsal.pl